Schenken
Schenken is gunstig voor een ieder die voor zijn toekomstige erfgenamen erfbelasting wil besparen. U verkleint immers uw erfenis. Door te schenken kunt u bovendien gebruik maken van de (jaarlijkse) vrijstellingen voor de schenkbelasting.

Schenken kan op verschillende manieren. Het kan eenmalig, maar ook met een vast ritme. U kunt schenken aan mensen en aan organisaties, zoals goede doelen, kerkgenootschappen en verenigingen.

Bij het schenken krijgt u naast persoonlijke overwegingen ook te maken met juridische en fiscale gevolgen. Er zijn veel mogelijkheden. Wat voor u en degene aan wie u wilt schenken de beste keuze is, hangt ook af van uw persoonlijke en financiële situatie. Denk dus goed na wat voor u belangrijk is.

Erven
Na overlijden
Als iemand overlijdt, komen zijn bezittingen toe aan zijn erfgenamen. Het is daarom van groot belang om te weten of de overledene een testament heeft gemaakt waarin hij of zij (misschien) iemand tot erfgenaam heeft benoemd.
Wij zagen al dat men bij het Centraal Testamentenregister in Den Haag te weten kan komen of iemand een testament heeft gemaakt en bij welke notaris dat is gebeurd. Voor het verkrijgen van inlichtingen uit het Centraal Testamentenregister kunt u zich het beste wenden tot een notaris. Die kan het gemakkelijkst voor u de inlichtingen inwinnen en een afschrift van het testament opvragen. Overigens hebben alleen de erfgenamen en andere direct belanghebbenden bij de inhoud recht op inzage van het testament.

Erfgenamen
Als tot een nalatenschap een bank- en/of girorekening behoort, worden de rekeningen geblokkeerd zodra de bank van het overlijden op de hoogte is. Dat is volkomen begrijpelijk: de rekeninghouder is overleden en het saldo komt nu toe aan zijn erfgenamen. De notaris kan na het overlijden een verklaring van erfrecht afgeven waarin staat wie tot de bankrekening gerechtigd is. Zijn dat meerdere erfgenamen dan kunnen zij alleen gezamenlijk over de rekening beschikken. Dat is nogal onpraktisch. Daarom wordt vaak aan één van de erfgenamen of aan een derde een volmacht gegeven zodat deze alleen, maar mede namens de anderen, een betaling ten laste van de rekening kan doen.

Erfbelasting
Bij de afwikkeling van een nalatenschap moet ook de vraag worden beantwoord of over het geërfde erfbelasting (= belasting over de erfenis) verschuldigd is. De erfbelasting voor de echtgenoot en de kinderen valt gewoonlijk wel mee, omdat de wet (aanzienlijke) bedragen heeft vrijgesteld. Een goed doelinstelling hoeft geen erfbelasting te betalen.
De bedragen van alle vrijstellingen worden jaarlijks door de Minister van Financiën aangepast. Over de vrijstellingen voor het lopende jaar en verdere informatie over het verschuldigde successierecht kunt u terecht bij uw (kandidaat-)notaris.
Volgens de Successiewet moet van iedere verkrijging uit een nalatenschap binnen acht maanden na overlijden aangifte worden gedaan voor de heffing van erfbelasting.

Verdeling
Ook hij het verdelen van de nalatenschap wordt vaak een notaris ingeschakeld. Een notariële akte is voor een verdeling in principe niet vereist, tenzij tot de erfgenamen personen behoren die niet handelingsbekwaam zijn, zoals minderjarigen. Voor de verdeling van die nalatenschappen - hoe groot of hoe klein ook - is steeds een notariële akte vereist. Deze akte is bovendien onderworpen aan de voorafgaande goedkeuring van de kantonrechter. Ook als een onroerende zaak (bijvoorbeeld een woning) verdeeld wordt, is een notariële akte vereist. Hierbij moet wel bedacht worden dat in het nieuwe erfrecht sinds 1 januari 2003 geen verdeling meer plaatsvindt als de erflater overlijdt zonder over zijn nalatenschap te hebben beschikt en een echtgenoot en (minderjarige) kinderen achterlaat. In dat geval worden alle goederen volgens de wet verkregen door de langstlevende echtgenoot.

Nalaten
Testamenten
Bijna iedereen weet dat men voor een testament bij de notaris moet zijn. Met het testament zijn van oudsher in de literatuur gevoelens van hoop en hebzucht verbonden. Zo kent men de rijke tante uit Amerika die haar nichtje een fortuin nalaat. En de teleurgestelde neven en nichten, die tante regelmatig bezochten, maar na haar overlijden constateren dat zij haar hele vermogen heeft achtergelaten aan een stichting die zich inzet voor het voortbestaan van de graspieper. De werkelijkheid is meestal anders.

Kinderen
Op 1 januari 2003 is het nieuwe erfrecht in werking getreden. Daarbij is het verzorgingsrecht van de langstlevende echtgenoot in de wet neergelegd. Als iemand na 1 januari 2003 overlijdt zonder testament en hij laat een echtgenoot en kinderen achter, vererft zijn nalatenschap als volgt. De langstlevende echtgenoot krijgt in het nieuwe erfrecht automatisch alle goederen van de nalatenschap en moet de schulden voor zijn rekening nemen. De kinderen krijgen een vordering op de langstlevende ter grootte van hun erfdeel. Die vordering is pas opeisbaar bij diens overlijden en tijdens zijn leven alleen bij zijn faillissement of schuldsanering.

Een voorbeeld van gevolgen van het nieuwe erfrecht
Man en vrouw zijn buiten gemeenschap van goederen getrouwd. Zij hebben drie kinderen. De man heeft een vermogen dat bestaat uit:



De man overlijdt zonder testament. Zijn vrouw en de drie kinderen zijn nu ieder voor een gelijk deel of een kwart erfgenaam. Alle bezittingen vererven echter naar zijn vrouw. Zij is dus op het moment van zijn overlijden alleen eigenares van huis en inboedel en alleen zij kan vanaf dat tijdstip over de bank- en girorekening beschikken. Anderzijds moet zij de hypotheekschuld voor haar rekening nemen. De kinderen krijgen een vordering ter grootte van hun netto erfdeel, dat wil zeggen een kwart van € 64.000,- = € 16.000.- op hun moeder. Per saldo krijgt zij dus € 64.000 min (3x € 16.000 =) € 16.000 uit de nalatenschap. Van de schuld aan de kinderen heeft moeder echter geen last. Deze schuld is pas opeisbaar bij haar overlijden of als zij failliet wordt verklaard of in de schuldsanering terecht komt. Feitelijk behoudt moeder dus de beschikking over de hele nalatenschap zonder dat zij iets aan de kinderen hoeft te betalen. De verzorging van de langstlevende is nu dus in de wet opgenomen. Overigens kunnen er ook in het nieuwe erfrecht nog tal van redenen voor een ouder zijn om een testament te maken. De wettelijke vererving zoals die hiervoor werd weergegeven kan op bepaalde onderdelen worden aangepast of gewijzigd. Daarnaast blijft altijd gelden dat de ouder een testament moet maken als hij niet wil dat de erfenis in een gemeenschap van goederen valt waarin een kind getrouwd is of later zal trouwen.

Geen kinderen
Een testament kan ook van belang zijn voor echtgenoten zonder kinderen. Als één van hen zonder testament overlijdt is de andere echtgenoot de enige erfgenaam. Als de laatste echtgenoot zonder testament overlijdt, gaat het hele vermogen naar zijn of haar bloedverwanten. Het is de vraag of dat wel de bedoeling van het echtpaar is. In het algemeen is het voor iedereen raadzaam om na te gaan hoe zijn nalatenschap vererft als hij geen testament heeft gemaakt. Het kan zijn dat iemand die geen echtgenoot en kinderen heeft zijn vermogen na wil laten aan alle (achter)neven en (achter)nichten, maar vaak wil men in dat geval dat het vermogen toekomt aan een of meer bepaalde personen of aan een instelling. In dat geval is een testament noodzakelijk.

Voogdij regelen/executeur
In een testament kan iemand aangeven hoe zijn nalatenschap vererft, maar hij kan daarin ook andere regelingen treffen. In een testament kan worden bepaald wie de voogdij zal hebben over de minderjarige kinderen als beide ouders zijn overleden. Over de erfdelen van de kinderen kan een bewind worden ingesteld zodat zij daarover niet vrij kunnen beschikken. Ook kan een executeur worden benoemd die de nalatenschap moet beheren en afwikkelen.

Voor meer informatie kunt onderstaande brochures van de KNB doornemen.
Brochure - Hoe regel ik mijn nalatenschap?
Brochure - Een erfenis, wat nu?

Neem contact met ons op